Sunday, June 19, 2016

క్షీరసాగరమథనం – విస్మయముఁ బొంది


8-197-క.
విస్మయముఁ బొంది దానవ
స్మరుఁ డహిఫణము విడువఁ గైకొని యసురుల్
విస్మితముఖులై యార్చి ర
విస్మితముగఁ గొనిరి సురలు వీఁకం దోఁకన్.
8-198-వ.
ఇట్లు సమాకర్షణస్థానభాగనిర్ణయంబు లేర్పఱచుకొని దేవతలు పుచ్ఛంబును; బూర్వదేవతలు ఫణంబులుం బట్టి పయోరాశి మధ్యంబునం బర్వతంబు పెట్టి; పరమాయత్తచిత్తులై యమృతార్థంబు త్రచ్చుచున్న సమయంబున.
టీకా:
          విస్మయంబున్ = ఆశ్ఛర్య; పొంది = పోయి; దానవఘస్మరుడు = విష్ణువు {దానవఘస్మరుడు - దానవ (రాక్షసుల) ఘస్మరుడు (నాశకుడు), విష్ణువు}; అహి = పాము; ఫణమున్ = పడగను; విడువన్ = వదిలిపెట్టగ; కైకొని = చేపట్టి; అసురుల్ = రాక్షసులు; విస్మిత = మిక్కిలి నవ్వుతోకూడిన; ముఖులు = మఖముగలవారు; ఐ = అయ్యి; ఆర్చిరి = కేకలువేసిరి; అవిస్మితముగన్ = చిరునవ్వులులేకుండగ; కొనిరి = తీసుకొనిరి; సురలు = దేవతలు; వీకన్ = ఉత్సాహముగ; తోకన్ = తోకను.
          ఇట్లు = ఈ విధముగ; సమాకర్షణ = లాగబడెడి; స్థాన = స్థానములను; భాగ = పంచుకొనెడి; నిర్ణయంబులు = నిర్ణయములు; ఏర్పఱచుకొని = నియమించుకొని; దేవతలు = దేవతలు; పుచ్ఛంబును = తోకను; పూర్వదేవతలు = రాక్షసులు; ఫణంబులున్ = పడగలను; పట్టి = పట్టుకొని; పయోరాశి = సముద్రము; మధ్యంబునన్ = మధ్యలో; పర్వతంబున్ = పర్వతమును; పెట్టి = పెట్టి; పరమ = మిక్కలి; ఆయత్త = లగ్నమైన; చిత్తులు = మనసుగలవారు; ఐ = అయ్యి; అమృత = అమృతము; అర్థంబున్ = కోసము; త్రచ్చుచున్న = చిలుకుతున్న; సమయంబునన్ = సమయము నండు.
భావము:
            దానవాంతకుడు విష్ణు మూర్తి ఆశ్చర్యంతో వాసుకి పడగ విడిచిపెట్టాడు; రాక్షసులు గర్వంతో కూడిన ముఖాలతో కేకలు వేస్తూ పడగలు పట్టుకున్నారు; దేవతలు వినయంతో వాసుకి తోక పట్టుకున్నారు.
            ఇలా వరుసలు కట్టి లాగే స్థానాలను ఏర్పాటు చేసుకున్నారు. క్షీరసాగరం మధ్యన మందర పర్వతాన్ని ఉంచి, దేవతలు నాగరాజు వాసుకి తోక భాగమూ, రాక్షసులు పడగల భాగమూ పట్టుకుని చిలుతున్నారు. ఇంతలో . . .
: :చదువుకుందాం భాగవతం; బాగుపడదాం మనం అందరం: :

No comments: